نیاز جهان اللهم عجل لولیک الفرج
ویژه نامه اربعین
بسم الله الرحمن الرحیم
خوبان همه بنده و مولاست حسین
عالم همه قطره و دریاست حسین
از بس که کَرَم دارد و آقاست حسین
ترسم که شفاعت کند از قاتل خویش
السلام على الحسین و على علی بن الحسین و على اولاد الحسین و على اصحاب الحسین
بیستم صفرسالروز اربعین سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام تسلیت باد .
ویژه نامه اربعین
در منابع تاریخی چنین نقل شده است که اهل بیت علیهم السلام در بازگشت از شهر شام وقتی به دو راهى جاده عراق و مدینه رسیدند، از امیر کاروان خواستند تا آنان را به کربلا ببرد، و او آنان
را بسوى کربلا حرکت داد، چون به کربلا رسیدند، جابر بن عبدالله انصارى(۱) را دیدند
که با تنى چند از بنى هاشم و خاندان پیامبر براى زیارت امام حسین علیهالسلام آمده بودند، همزمان با آنان به کربلا وارد شدند و سخت گریستند و ناله و زارى کردند و بر صورت خود سیلى زده و
نالههاى جانسوز سر دادند و زنان روستاهاى مجاور نیز به آنان پیوستند(۲) ، زینب علیها السلام در میان جمع زنان آمد و با صوتى حزین که دلها را جریحه دار مىکرد می گفت: «وااخاه! و احسیناه! و
احبیب رسول الله و ابن مکه و منى! و ابن فاطمه الزهراء! و ابن على المرتضى! آه ثم آه!»، پس بیهوش گردید.
آنگاه ام کلثوم لطمه به صورت زد و با صدایى بلند مىگفت: امروز محمد مصطفى و على مرتضى و فاطمه زهرا از دنیا رفتهاند ؛ و دیگر زنان نیز سیلى به صورت زده و گریه و شیون مىکردند.
سکینه چون چنین دید، فریاد زد: وامحمداه! واجداه! چه سخت است بر تو تحمل آنچه با اهل بیت تو کردهاند، آنان را از دم تیغ گذراندند و بعد عریانشان نمودند!(۳)
عطیه عوفى(۴) مىگوید: با جابر بن عبدالله بن عزم زیارت قبر حسین علیهالسلام بیرون آمدم و چون به کربلا رسیدیم جابر نزدیک شط فرات رفته و غسل کرد و ردائى همانند شخص محرم بر تن
نمود و همیانى را گشود که در آن بوى خوش بود و خود را معطر کرد و هر گامى که بر مىداشت ذکر خدا مىگفت تا نزدیک قبر مقدس رسید و به من گفت: دستم را بر روى قبر بگذار! چون چنین
کردم، بر روى قبر از هوش رفت.
ویژه نامه اربعین
من آب بر روى جابر پاشیدم تا به هوش آمد، آنگاه سه مرتبه گفت: یا حسین! سپس
گفت: «حبیب لا یجیب حبیبه!»، و بعد اضافه کرد: چه تمناى جواب دارى که حسین در خون خود آغشته و بین سر و بدنش جدائى افتاده است!! و گفت:
فاشهد انک ابن خیر النبیین و ابن سید المؤمنین و ابن حلیف التقوى و سلیل الهدى و خامس اصحاب الکساء و ابن سید النقباء و ابن فاطمه سیده النساء، و مالک لا تکون هکذا و قد غذتک کف
سید المرسلین و ربیت فى حجر المتقین و رضعت من ثدى الایمان و فطمت بالاسلام فطبت حیا و طبت میتا غیر ان قلوب المؤمنین غیر طبیه لفراقک و لا شاکه فى الخیره لک فعلیک سلام الله و
رضوانه و اشهد انک مضیت على ما مضى علیه اخوک یحیى بن زکریا.
من گواهى مىدهم که تو فرزند بهترین پیامبران و فرزند بزرگ مؤمنین مىباشى، تو فرزند سلاله هدایت و تقوایى و پنجمین نفر از اصحاب کساء و عبایى، تو فرزند بزرگ نقیبان و فرزند فاطمه سیده
بانوانى، و چرا چنین نباشد که دست سید المرسلین تو را غذا داد و در دامن پرهیزگاران پرورش یافتى و از پستان ایمان شیر خوردى و پاک زیستى و پاک از دنیا رفتى و دلهاى مؤمنان را از فراق
خود اندوهگین کردى پس سلام و رضوان خدا بر تو باد، تو بر همان طریقه رفتى که برادرت یحیى بن زکریا شهید گشت.
آنگاه چشمش را به اطراف قبر گردانید و گفت:
السلام عیکم ایتها الارواح التى حلت بفناء الحسین و اناخت برحله، اشهد انکم اقمتم الصلوه و آتیتم الزکوه و امرتم بالمعروف و نهیتم عن المنکر و جاهدتم الملحدین و عبدتم الله حتى اتاکم الیقین.
سلام بر شما اى ارواحى که در کنار حسین نزول کرده و آرمیدید، گواهى مىدهم که شما نماز را بپا داشته و زکوه را ادا نموده و به معروف امر و از منکر نهى کردید، و با ملحدین و کفار مبارزه و جهاد
کرده، خدا را تا هنگام مردن عبادت نمودید.
و اضافه نمود: به آن خدائى که پیامبر را به حق مبعوث کرد ما در آنچه شما شهدا در آن وارد شدهاید شریک هستیم.
عطیه مىگوید: به جابر گفتم: ما کارى نکردیم! اینان شهید شدهاند.
گفت: اى عطیه! از حبیبم رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم شنیدم که مىفرمود: «من احب قوما حشر معهم و من احب عمل قوم اشرک فى عملهم»(۵) «هر که گروهى را دوست داشته
باشد با همانان محشور گردد، و هر که عمل جماعتى را دوست داشته باشد در عمل آنها شریک خواهد بود».
اربعین و اختلاف اقوال
در تاریخ حبیب السیر آمده است:یزید بن معاویه سرهاى مقدس شهدا را در اختیار على بن الحسین علیهالسلام قرار داد، و آن بزرگوار در روز بیستم ماه صفر آن سرها را به بدنهاى پاکشان ملحق
نمود و آنگاه عازم مدینه طیبه گردید(۶).
ابو ریحان بیرونى در آثار الباقیه گفته است: در روز بیستم ماه صفر، سر مقدس حسین علیهالسلام به بدن مطهرش بازگردانیده و دفن شد به هنگامى که اهل بیت امام حسین علیهالسلام بعد از
بازگشت از شام در روز اربعین جهت زیارت آمده بودند(۷).
سید ابن طاووس در اقبال مىگوید: چگونه روز بیستم ماه صفر، روز اربعین است در حالى که حسین صلوات الله علیه روز دهم محرم به شهادت رسید، بنابراین اربعین، روز نوزدهم ماه صفر باید
باشد(۸).
ویژه نامه اربعین
آنگاه سید مىگوید: محتمل است ماه محرم سال ۶۱ کم بوده است، یعنى ۲۹ روز بوده که طبعا بیستم ماه صفر، روز اربعین است، و احتمال دارد که ماه محرم تمام بوده ولى چون امام حسین
علیهالسلام در پایان روز عاشورا شهید گردید لذا روز عاشورا را به حساب نیاوردهاند. و در مصباح آمده است: خاندان امام حسین علیهالسلام در روز بیستم ماه صفر بهمراه على بن الحسین به
مدینه رسیدند، و شیخ مفید همین قول را اختیار کرده است، و در غیر مصباح آمده است که ایشان در روز بیستم ماه صفر بعد از مراجعت از شام به کربلا رسیدند(۹).
همانگونه که در نقلهاى ذکر شده مشهود است اهل بیت علیهم السلام در همان سالى که حادثه کربلا رخ داد – سال ۶۱ – پس از مراجعت از شام و در روز اربعین به کربلا آمدند، و یا اینکه در سنه
۶۲ یعنى یک سال بعد از شهادت رهسپار کربلا شدهاند ؛ و ما در اینجا به صورت اختصار عینا” آنچه در این رابطه گفته و یا نوشته شده است ذکر مىکنیم:
قول اول: اهل بیت در همان سال ۶۱ پس از مراجعت از شام و در روز بیستم صفر به کربلا وارد شدند، و این همان قول صاحب تاریخ حبیب السیر است که قبلا بازگو کردیم، و در الاثار الباقیه ابوریحان
نیز همین قول آمده و ظاهر عبارت سید ابن طاووس در الملهوف هم همین مطلب را مىرساند(۱۰) و ابن نما در مثیر الاحزان نیز همین قول را نقل کرده است(۱۱).
قول دوم: اهل بیت علیهم السلام همان سال در روز بیستم صفر به کربلا و قبل از رفتن به شام از کربلا عبور نمودند و بر مزار شهیدان خود عزادارى کردند، و سپهر مؤلف ناسخ التواریخ بر این قول
است.
ویژه نامه اربعین
و این احتمال گرچه بعید به نظر مىرسد، زیرا در نقلى بدان اشاره نشده است ولى احتمالی است که ثبوتا” مانعى ندارد و دلیلى براى اثبات آن نیست(۱۲).
قول سوم: آل البیت در سال ۶۲، یعنى یک سال بعد و در روز بیستم صفر به کربلا آمدهاند. صاحب قمقام زخار مىگوید: مسافت و عادت تشریف فرمائى به حرم حضرت سید الشهداء علیهالسلام در
روز اربعین سال ۶۱ هجرى به کربلاى معلى مشکل، بلکه خلاف عقل است ؛ زیرا امام حسین علیهالسلام در روز عاشورا به درجه رفیعه شهادت نائل آمد و عمر بن سعد یک روز براى دفن کشتگان
خود در آنجا توقف و روز یازدهم به جانب کوفه حرکت کرد و از کربلاى معلى تا کوفه به خط مستقیم تخیمنا” هشت فرسخ است، و چند روزى هم عبیدالله بن زیاد اهل عصمت را در کوفه براى معرفى
آنان و کار بزرگى که صورت گرفته و ارعاب قبایل عرب نگاه داشت تا از یزید خبر رسید که پردگیان حرم را به دمشق اعزام دارد و او هم اسیران را از راه حران و جزیره و حلب به شام فرستاد که
مسافت دورى است و فاصله کوفه تا دمشق به خط مستقیم تقریبا صدو هفتاد و پنج فرسخ است و پس از ورود به شام به روایتى تا شش ماه اهل بیت را نگاه داشتند تا آتش شعله ور غضب یزید
خاموش شد و پس از حصول اطمینان از عدم شورش مردم موافقت کرد که حضرت سجاد با پردگیان حرم به مدینه باز گردد، پس چگونه اینهمه وقایع مىتواند د
ر چهل روز صورت گرفته باشد، قطعا ورود اهل بیت علیهم السلام به کربلا در سال دیگر بوده است(۱۳) که سال شصت و دو هجرى باشد و هر کس به نظر تدبر در این مسأله بیندیشد نامه
نگار را تصدیق خواهد کرد، و جابر بن عبدالله هم در اربعین شصت و دو به زیارت مشرف شده است و شرافت جابر در این است که او اولین کسى است از صحابه کبار و مخلصین سوگوار که شد
رحال کرده و به این سعادت نایل آمده است، کفى به فخرا، و نامه نگار در این قول منفرد است: مىگویم و مىآیمش از عهده برون! والله ولى التوفیق(۱۴).
قول چهارم: احتمال دیگرى وجود دارد که اهل بیت ابتدا به مدینه آمدند و از مدینه عازم کربلا شدند و سر مقدس امام را نیز در این سفر با خود برده و به بدن مطهر حسین علیهالسلام ملحق
نمودهاند، اما نه در اربعین سال ۶۱ هجرى بلکه پس از مراجعت به مدینه به کربلا رفتهاند. ابن جوزى از هشام و بعضى دیگر نقل کرده است که سر مقدس حسین علیهالسلام با اسیران به مدینه
آورده شد، و سپس به کربلا حمل گردیده است و با بدن مطهر دفن شده است(۱۵).
و از بعضى از مورخان نقل شده است که: صورت حال جریان اقتضاء مىکند که اهل بیت در مدتى بیش از چهل روز از زمان شهادت امام حسین علیهالسلام به عراق یا به مدینه رفته باشند، و
بازگشت آنها به کربلا، ممکن است، ولى روز بیستم صفر نبوده است زیرا جابر بن عبدالله انصارى هم از حجاز آمده بود و رسیدن خبر به حجاز و حرکت جابر از آنجا قهرا” زمانى بیش از چهل روز را
مىطلبد. یا اینکه باید بگوئیم جابر از مدینه نیامده بود بلکه از کوفه و یا از شهرى دیگر عازم کربلا شده بود(۱۶).
توقف در کربلا
خاندان داغدیده رسالت پس از ورود به کربلاى براى شهیدان خود به عزادارى پرداختند، چون هنگام حرکت بسوى کوفه اجازه عزادارى به آنان نداده بودند، و همانگونه که سید ابن طاووس در
الملهوف نقل کرده است که «و اقاموا المآتم المقرحه للاکباد»(۱۷) «ماتمهاى جگر خراش بپا داشتند»، و تا سه روز امر بدین منوال سپرى شد(۱۸).
ویژه نامه اربعین
