نیاز جهان اللهم عجل لولیک الفرج
« خردمندترینِ افراد »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه
أعقَلُ النّاسِ مَن کانَ بِعَیبِهِ بَصیراً، وعَن عَیبِ غَیرِهِ ضَریراً؛
خردمندترینِ مردم، کسى است که نسبت به عیب خویش، بینا باشد و از [دیدن] عیب دیگران، کور.
منابع: غرر الحکم : ح ۳۲۳۳ ؛ فرهنگ‌نامه بصیرت ص ۱۰۰
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
« امان از حسد »
أنّ أصغَرَ الحَسَدِ أکبرُ داءِ الجَسَدِ، یبتدئ بِجَسَدِه کالولَدِ والوالِدِ، ثُمّ یَنتَقِلُ عَنِ الأقاربِ إلى الأباعِدِ؛
کمترین حسادت براى بدن، بزرگترین بیمارى است که از شخص حسود آغاز مى گردد و به فرزندان او منتقل مى شود و از نزدیکان به دورترها مى رسد.
منابع: نزهه الناظر و تنبیه الخاطر، ص۶۹
« تسلیم در برابر خدا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
أفضلُ الاُمورِ التَّسلیمُ إلى اللّهِ تعالى، والراحهُ إلى الیَقین؛
برترین کارها، تسلیم در برابر خداى متعال است و آرامش از سر یقین.
منبع: الفتوح : ج ۶ ص ۲۴۰
« عزت علم و خواری جهل »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
أعَزُّ العِزِّ العِلمُ ؛ لِأنَّ بِهِ مَعرِفَه المَعادِ والمعاشِ، وأذلُّ الذُّلِّ الجَهلُ ؛ لِأنَّ صاحِبَهُ أصَمُّ، أبکَمُ، أعمى، حَیرانُ؛
بهترین عزّت، علم است؛ چون شناخت دنیا و آخرت با آن حاصل آید و بدترین خوارى، نادانى است؛ چون نادان، کر و لال و کور و سرگردان است.
منبع: علم و حکمت: ج ۱، ص ۴۲
« آزمایش دنیا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
ابتُلِیَ النّاسُ بِها فِتنَهً، فَما أخَذوهُ مِنها لَها اُخرِجوا مِنهُ وحوسِبوا عَلَیهِ، وما أخَذوهُ مِنها لِغَیرِها قَدِموا عَلَیهِ وأقاموا فیهِ؛
مردم از بهر آزمایش، گرفتار دنیا شده اند. پس آنچه را از دنیا براى دنیا برگیرند، از کَفِشان بیرون مى رود و براى آن حسابرسى خواهند شد، و آنچه را از دنیا براى غیر آن (آخرت) برگیرند، به آن خواهند رسید و با آن خواهند زیست.
منابع: نهج البلاغه، خطبه ۶۳؛ میزان الحکمه: ج ۴، ص ۶۹
« سودمندی نصیحت »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
مَرارَهُ النُّصحِ أَنفَعُ مِن حَلاوَهِ الغِشِّ؛
تلخی خیرخواهی، سودمندتر از شیرینی خیانت در مشورت است.
منابع: عیون الحکم و المواعظ، ص ۴۸۹؛ میزان الحکمه: ج ۱۲، ص ۲۲۱
« دنیا، سرای نیستی »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
ألا إنَّ الدُّنیا دارُ فَناءٍ وَالآخِرَهَ دارُ بَقاءٍ، فَخُذوا مِن مَمَرِّکُم لِمَقَرِّکُم،؛
بدانید که دنیا، سراى نیستى است و آخرت، سراى ماندگارى. پس، از گذرگاهتان براى اقامتگاهتان [توشه] برگیرید.
منابع: نهج البلاغه خطبه ۲۰۳؛ میزان الحکمه: ج۱، ص ۵۹
« بگذار جهان گذران را »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إِنَّ عِزَّ الدُّنیا وفَخرَها إلَى انقِطاعٍ، وإنَّ زینَتَها ونَعیمَها إلى زَوالٍ، وإنَّ ضَرَّها وبُؤسَها إلى نَفادٍ،؛
عزّت و افتخارات دنیا به سر مى آید و زیور و نعمت آن، زوال مى گیرد و سختى و مشقّتش به پایان مى رسد.
منابع: نهج البلاغه، خطبه ۹۹؛ دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۴۴
« پرده‌دری ممنوع »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
لا تَهتِکوا أستارَکُم عِندَ مَن لا تَخفى عَلَیهِ أسرارُکُم؛
در نزد کسى که رازهاى شما بر او پوشیده نیست، پرده درى مکنید.
منابع: عیون أخبار الرضا : ج ۱، ص ۲۹۸؛ دانشنامه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۳۴۰
« شناخت دنیا، کار آخرت »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
یَنبَغی لِمَن عَرَفَ دارَ الفَناءِ أن یَعمَلَ لِدارِ البَقاءِ؛
براى کسى که سراى نیستى را شناخته، سزاوار است که براى سراى ماندگارى کار کند.
منابع: غرر الحکم، ح ۱۰۹۲۹؛ دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۴۶
« آزمایشی به نام «وضع خوب» »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
مَن وُسِّعَ عَلَیهِ ذاتُ یَدِهِ، فَلَم یَرَ أنّ ذلِکَ مِنَ اللّهِ تَمحیصٌ فَقَد أمِن مَخوفاً؛
هرکس خداوند بهره اش را فراخ کند و آن را آزمایشى از سوى خداوند نبیند، خود را از چیزى ترسناک، ایمن پنداشته است.
منبع: نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴
« از خدا بخواهیم »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
أعلَمُ النّاسِ بِاللّهِ أکثَرُهُم لَهُ مَسأَلَهً؛
داناترینِ مردم به خدا، پُرخواهش ترینِ آنان از اوست.
منابع: غرر الحکم : ح ۳۲۶۰؛ نهج الدّعا ص ۲۹
« شب عید قربان »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إنِ استَطَعتَ أن تُحافِظَ عَلى لَیلَهِ الفِطرِ ولَیلَهِ النَّحرِ و .. فَافعَل، وأکثِر فیهِنَّ مِنَ الدُّعاءِ وَالصَّلاهِ وتِلاوَهِ القُرآنِ؛
اگر بتوانى شب عید فطر و شب عید قربان و… را مراقبت کنى، چنان کن و در این شب ها دعا و نماز و قرآن، بسیار بخوان.
مصباح المتهجّد، ص۸۵۲؛ ماه خدا: ج ۲، ص ۹۰۹
« عمل و دعا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
اِعمَلوا وَالعَمَلُ یَنفَعُ، وَالدُّعاءُ یُسمَعُ، وَالتَّوبَهُ تُرفَعُ؛
عمل کنید، که عمل، سود مى دهد و دعا شنیده مى شود و توبه [به درگاه الهى ] بالا مى رود.
غرر الحکم، ح ۲۵۴۰؛ نهج الدّعا ص ۲۸
« به هوش باش! »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
فَتَفَکَّروا أیُّهَا النّاسُ وتَبَصَّروا، وَاعتَبِروا وَاتَّعِظوا، وتَزَوَّدوا لِلآخِرَهِ تَسعَدوا؛
پس، اى مردم! بیندیشید و بینا شوید، عبرت گیرید و پندآموزید و براى آخرت، توشه برگیرید تا سعادتمند شوید.
منابع: غرر الحکم، ح ۶۵۸۹؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۵۶
« از آثار اخلاص »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
عِندَ تَحَقُّقِ الإِخلاصِ تَستَنیرُ البَصائِرُ؛
چون اخلاص تحقّق یابد، دیده بصیرت، روشنى مى گیرد.
منابع: غرر الحکم ، ح ۶۲۱۱؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۷۲
« پیامد نگاه شهوانی »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إذا أبصَرَتِ العَینُ الشَّهوَهَ عَمِیَ القَلبُ عَنِ العاقِبَهِ؛
هر گاه چشم، شهوت بین شود، دل از دیدن عاقبت، کور مى گردد.
منابع: غرر الحکم : ح ۴۰۶۳؛ فرهنگ‌نامه بصیرت ص ۱۳۴
« ویژگی های بصیر »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إنَّمَا البَصیرُ مَن سَمِعَ فَتَفَکَّرَ ونَظَرَ فَأَبصَرَ وَانتَفَعَ بِالعِبَرِ؛
صاحب بصیرت، کسى است که بشنود و بیندیشد، بنگرد و ببیند و از عبرت ها بهره گیرد.
منابع: نهج البلاغه : خطبه ۱۵۳؛ دانشنامه قرآن و حدیث: ج ۱۳ ص ۲۳۶
« گناهان، یکی از عوامل کاهش برکات »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إذا ظَهَرَتِ الجِنایاتُ ارتَفَعَتِ البَرَکاتُ؛
هر گاه گناهان جلوه گر شوند، برکت ها رخت برمى بندند.
منابع: غرر الحکم : ۴۰۳۰ ؛ توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۹۸
« تلاش خردمندانه »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
لیسَ على العاقِلِ أن یَکونَ شاخِصاً إلّا فی ثَلاثٍ : مَرَمَّهٍ لمَعاشٍ أو خُطوهٍ لمَعادٍ أو لَذَّهٍ فی غَیرِ مَحرَمٍ؛
خردمند نباید که جز در طلب سه چیز باشد: ترمیم معاش و گامى به سوى معاد و لذّتى حلال.
منبع: امالی طوسی: ص۱۴۶
« از آثار یاد خدا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إنَّ اللّهَ سُبحانَهُ وتَعالى جَعَلَ الذِّکرَ جِلاءً لِلقُلوبِ تَسمَعُ بِهِ بَعدَ الوَقرَهِ وتُبصِرُ بِهِ بَعدَ العَشوَهِ؛
خداوند پاک و بلندمرتبه، یاد [خود] را صیقل دهنده دل ها قرار داده است . گوش هاى سنگین شده دل ها، با یاد خدا، شنوا مى شوند و چشم هاى [کور و] تار شده دل ها به وسیله آن، بینا مى گردند.
منابع : نهج البلاغه ، خطبه ۲۲۲؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۷۰
« تجارت آگاهانه »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
مَعاشِرَ الناسِ الفِقهَ ثُمَّ المَتجَرَ و اللّه ِ لَلرِّبا فی هذِهِ الاُمَّهِ أخفى من دَبِیبِ النَّملِ عَلى الصَّفا؛
اى مردم! ابتدا احکام، سپس تجارت! به خدا قسم که ربا در میان این امّت، نا پیداتر از حرکت مورچه بر روى تخته سنگ سیاه است.
منابع: بحار الأنوار ج ۱۰۳ ص ۱۶؛ میزان الحکمه ج ۴ ص ۳۵۹
« مقدّم داشتن دیگران »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
لا تَستَأثِر عَلَیهِ بِما هُوَ أحوَجُ إلَیهِ مِنکَ؛
آنچه را که او (دیگرى) بدان نیازمندتر از توست، بهره خویش مساز.
منابع: المومن، ص ۴۴؛ دانش نامه قرآن و حدیث : ج ۵ ص ۲۸۸
« قدری از دنیا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
یَسیرُ الدُّنیا خَیرٌ مِن کَثیرِها، وبُلغَتُها أجدَرُ مِن هَلَکَتِها؛
کمِ دنیا بهتر از زیادِ آن است و به کفاف آن بسنده کردن، سزاوارتر است تا گرفتار شدن به هلاکت آن [بر اثر فزون خواهى].
منابع: غرر الحکم، ح ۱۰۹۹۳؛ دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۲۴۸
« همچون طبیب دوّار »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
طَبیبٌ دَوّارٌ بِطِبِّهِ، قَد أحکَمَ مَراهِمَهُ وأَحمى مَواسِمَهُ، یَضَعُ ذلِکَ حَیثُ الحاجَهُ إلَیهِ ؛
در یادکرد از پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: طبیبى بود که با طبابت خود، میان مردم مى گردید. مرهم‌هایش را درست و آماده کرده و ابزار داغ کردنش را تافته بود و آنها را بر هر جا … که نیاز بود مى گذاشت.
منابع: نهج البلاغه، خطبه ۱۰۸؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۱۰۸
« برتری کرامت »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
فاقَهُ الکَریمِ أحسَنُ مِن غَناءِ اللَّئیمِ؛
تنگدستىِ انسان بزرگوار نیکوتر از توانگرىِ فرد خسیس و فرومایه.
غرر الحکم، ۶۵۸۶؛ توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۱۵۰
« تفکر عمیق »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
مَن أکثَرَ الفِکرَ فیما تَعَلَّمَ أتقَنَ عِلمَهُ، و فَهِمَ ما لم یَکُن یَفهَمُ؛
هر که در آنچه آموخته است بسیار اندیشه کند، دانش خود را استوار گرداند و آنچه را نمى فهمیده است، بفهمد.
منابع: غرر الحکم، ۸۹۱۷؛ میزان الحکمه: ج ۹ ص ۲۲۹
« برتری تفکر زیاد بر تکرار »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
فَضلُ فِکرٍ و تَفَهُّمٍ أنجَعُ مِن فَضلِ تَکرارٍ و دِراسَهٍ؛
زیاد اندیشیدن و فهمیدن، سودمندتر از زیاد تکرار کردن و خواندن است.
منابع: غرر الحکم، ۶۵۶۴؛ میزان الحکمه: ج ۹ ص ۲۲۹
« تقوا، دوای دل ما »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إنَّ تَقوَى اللّهِ دَواءُ داءِ قُلوبِکُم، و بَصَرُ عَمى أفئِدَتِکُم؛
همانا پرواى از خدا، داروى دردِ دل هاى شما و بینا کننده کورىِ دل هاى شماست.
منابع: نهج البلاغه، خطبه ۱۹۸؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۶۶
« حرفهای عالمانه »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
النّاسُ أبناءُ ما یُحسِنونَ وقَدرُ کُلِّ امرِئٍ ما یُحسِنُ فَتَکَلَّموا فِی العِلمِ تَبَیَّن أقدارُکُم؛
مردم، فرزندان آن چیزند که نیک مى دانند و ارزش هر انسان، چیزى است که نیک مى داند، پس در دانش سخن بگویید تا ارزش شما آشکار شود.
منابع: کافی: ج۱ ص۵۰؛ علم و حکمت: ج۱ ص۳۸
« پیشواى پرهیزگاران »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
فَهُوَ إمامُ مَنِ اتَّقى، وبَصیرَهُ مَنِ اهتَدى؛
ـ در یادکرد ویژگى پیامبر صلى الله علیه و آله ـ :او پیشواى پرهیزگاران و [چشم] بصیرت ره یافتگان است.
منابع: نهج البلاغه، خطبه ۹۴؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۱۰۸
« سرمای زمستان »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
تَوَقَّوُا البَردَ فی أوّلِهِ وتَلَقَّوهُ فی آخِرِهِ فَإنّهُ یَفعلُ فی الأبدانِ کَفِعلِهِ فی الأشجارِ؛
در آغاز سرما، خود را از آن محافظت کنید و در پایانش، بدان روى نمایید که آن با تن ها همان کند که با درختان مى نماید.
منبع: نهج البلاغه، حکمت ۱۲۸
« تلاش برای پیوند برادری »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
اِحمِل نَفسَکَ مِن أخیکَ عِندَ صَرمِهِ عَلَى الصِّلَهِ؛
چون برادرت از تو بِبُرد، خود را به پیوند با او وادار نما.
منابع: نهج البلاغه، نامه ۳۱؛ دوستی در قرآن و حدیث، ص ۶۴
« از آداب برادری »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
اِحمِل نَفسَکَ مِن أخیکَ…عِندَ صُدودِهِ عَلَى اللَّطَفِ وَالمُقارَبَهِ وعِندَ جُمودِهِ عَلَى البَذلِ؛
چون برادرت از تو روى گردانَد، خود را به او نزدیک کن و چون بُخل ورزد، به او بخشش کن.
منابع: نهج البلاغه، نامه ۳۱؛ دوستی در قرآن و حدیث، ص ۶۴
« ویژگی های فقیه »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
الفَقیهُ، الَّذی لایُقَنِّطُ الناسَ مِن رَحمهِ اللّهِ ولایؤمِنُهُم مَکرِ اللّهِ… ولایُرَخِّصُ لَهُم فی مَعاصی اللّهِ تعالى؛
فقیه [کامل] کسى است که مردم را از رحمت خدا مأیوس نکند و از مکر او ایمنشان ندارد … و اجازه معصیت خداى متعال را به آنها ندهد.
منبع: نثر الدرّ : ج ۱ ص ۳۱۸
« ثمره نصیحت »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
النُّصحُ یُثمِرُ المُحَبَّهَ؛
خیرخواهی، محبّت به بار می‌آورد.
منابع: غررالحکم، ح ۸۴۴؛ میزان الحکمه: ج ۱۲، ص ۲۱۴
« زندگی در دنیا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
فِی الدُّنیا حَییتُم، ولِلآخِرَهِ خُلِقتُم؛
در دنیا زندگى مى کنید ؛ امّا براى آخرت، آفریده شده اید.
منابع: عیون أخبار الرضا : ج ۱ ص ۲۹۸ ح ۵۶، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث ج ۱، ص ۵۶
« پیامد پیروی از خواهشهای نفسانی »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
اُوصیکُم بِمُجانَبَهِ الهَوى فَإِنَّ الهَوى یَدعو إلَى العَمى وهُوَ الضَّلالُ فِی الآخِرَهِ وَالدُّنیا؛
شما را به دورى گُزیدن از هواى نفس، سفارش مى کنم؛ چرا که هواى نفس، به کورى [ـِ دل و بینش] فرا مى خوانَد و آن، [باعث] گمراهى در آخرت و دنیاست.
منابع: دعائم الإسلام: ج ۲ ص ۳۵۰؛ فرهنگ‌نامه بصیرت، ص ۱۳۴
« ویژگی های اهل بصیرت »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
إنَّمَا البَصیرُ مَن سَمِعَ وتَفَکَّرَ ونَظَرَ وأَبصَرَ وَانتَفَعَ بِالعِبَرِ وسَلَکَ جَدَداً واضِحاً؛
بینا، کسى است که بشنود و بیندیشد، بنگرد و بینا شود و از عبرت ها بهره گیرد و راه هموار و آشکار را بپوید.
منابع: تحف العقول، ص ۱۵۵؛ منتخب میزان الحکمه، ص ۱۷۴
« کورترینِ مردم »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
أشَدُّ العَمى مَن عَمِیَ عَن فَضلِنا وناصَبَنَا العَداوَهَ بِلا ذَنبٍ سَبَقَ إلَیهِ مِنّا؛
کورترینِ مردم، کسى است که از دیدن برترى ما، کور باشد و بدون آن که گناهى در حقّ او کرده باشیم، با ما دشمنى ورزد.
منابع: خصال : ص ۶۳۲ ح ۱۰ فرهنگ‌نامه بصیرت ص ۱۲۸
« دنیا را بر آخرت ترجیح ندهیم »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
لا تَلتَمِسِ الدُّنیا بِعَمَلِ الآخِرَهِ ولا تُؤثِرِ العاجِلَهَ عَلَى الآجِلَهِ فَإِنَّ ذلِکَ شیمَهُ المُنافِقینَ؛
دنیا را با کار آخرت مجوى و این جهان را بر آن جهان برمگزین که این، خوى منافقان و خصلتِ از دین خارج شدگان است.
منابع: غررالحکم: ح ۱۰۴۰۵؛ دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث: ج ۱، ص ۲۶۰
« فریب سایه ها! »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
لا یَغُرَّنَّکُم ما أصبَحَ فیهِ أهلُ الغُرورِ فَإِنَّما هُوَ ظِلٌّ مَمدودٌ إلى أجَلٍ مَعدودٍ؛
زنهار که برخوردارى فریب خوردگان [دنیا] شما را نفریبد؛ زیرا آن همه، در حقیقت، سایه اى است که تا مدّتى محدود ادامه مى یابد!
منابع: نهج البلاغه، خطبه ۸۹؛ میزان الحکمه: ج ۴ ص ۱۳
« لوای اهل بیت علیهم السلام »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
أیّها الناسُ إنّه رُفِعَت لنا رایهٌ ومُدَّت لَنا غایهٌ فقیل فی الرایه (أنِ) اتّبِعوها وفی الغایه أن اجروا ولا تَعدوها؛
اى مردم، پرچمى براى ما برافراشته گشته و هدفى معیّن و گفته شده که به دنبال پرچم باشید و به سوى هدف بروید و از آن درمگذرید.
منبع: الفتوح: ج ۶ ص ۲۴۰
« از آداب معاشرت »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
عَلَیکُم یا بَنِیَّ بِالتَّواصُلِ وَالتَّباذُلِ وَالتَّبارِّ وإیّاکُم وَالتَّقاطُعَ وَالتَّدابُرَ وَالتَّفَرُّقَ؛
فرزندانم! پایبند پیوند با یکدیگر، بخشش به یکدیگر و نیکى در حقّ یکدیگر باشید و از گسستن از یکدیگر، رویگردانى از یکدیگر و جدایى بپرهیزید.
منابع: کافی: ج ۷ ص ۵۲؛ دوستی در قرآن و حدیث، ص ۶۲
« بهره ای از دنیا »
امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه :
فَلیَکُن حَظُّکَ مِنَ الدُّنیا قِوامَ صُلبِکَ، وإمساکَ نَفسِکَ، وَالتَّزَوُّدَ لِمَعادِکَ؛
پس باید بهره ات از دنیا به اندازه اى باشد که قوّت بدنت، نگهدار جانت و توشه اى براى معادت باشد.
منابع: بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۲۳ ح ۸۶؛ منتخب میزان الحکمه، ص ۴۵۴
منبع: شبکه حدیث
